Malware là phần mềm độc hại hay còn gọi là phần mềm ác ý, ác tính, những phần mềm gây hại hay mã độc trong hệ thống máy tính. Do các tay tin tặc hay các kẻ phá phách tạo ra nhằm gây ra để ăn cắp, mã hóa hoặc xóa dữ liệu nhạy cảm. Chúng có thể làm thay đổi hoặc chiếm đoạt các chức năng tính toán lõi và giám sát hoạt động máy tính của người dùng mà không được sự cho phép của họ thông qua những malware này.
Hiện hầu hết chúng ta đều chưa hiểu đúng cũng như không biết cách phân biệt được phần mềm độc hại này. Vậy chúng ta cùng tìm hiểu về các loại malware phổ biến và cách phòng chống hiệu quả qua bài viết sau.
Tổng hợp loại malware (phần mềm độc hại) phổ biến
1. Virus – Phần mềm độc hại máy tính khét tiếng
Đây là một malware phổ biến nhất, được xác định là phần mềm độc hại khét tiếng có thể tự thực thi và lây lan nhanh chóng bằng cách lây nhiễm các chương trình hoặc tệp khác. Bằng việc đính một mã vào file thực thi được truyền qua nhau nên nó có thể lây lan từ máy tính này qua máy tính khác rất nhanh. Loại virus máy tính này có 3 thành phần gồm:
-
Replicator:
Là loại phần mềm độc hại dễ xuất hiện khi bạn kích hoạt chương trình chủ thì đồng thời virus cũng được kích hoạt, và ngay lập tức chúng sẽ phát tán malcode.
-
Concealer:
Đây như một biện pháp virus sử dụng để lẩn tránh anti-malware nên loại phần mềm này khá độc hại cho máy tính của bạn.
-
Payload:
Đây được đánh giá là malcode của một virus rất nguy hiểm, thường được sử dụng để vô hiệu hóa các chức năng của máy tính và phá hủy dữ liệu.
Một số mẫu virus máy tính phổ biến như W32.Sens.A, W32.Sality.AM, và W32.Dizan.F. Hầu hết những phần mềm chống virus tốt sẽ gỡ bỏ virus dựa trên file dữ liệu virus của bạn.
2. Phần mềm độc hại Sâu (Worm)
Sâu máy tính là phần mềm độc hại tinh vi hơn nhiều so với virus. Nó có thể sao chép hết tài liệu của bạn một cách tự động, hiện thành phần chính của sâu bao gồm:
-
Penetration tool:
Là một loại Malware có thể khai thác những lỗ hổng trên máy tính của bạn để tranh quyền truy cập. Do vậy nếu không được phát hiện kịp thời bạn có thể sẽ bị mất quyền sử dụng trên chính máy tính của mình.
-
Installer:
Đó là một dạng công cụ thâm nhập sâu có thể vượt qua tuyến phòng thủ của máy tính. Sau đó chúng sẽ chuyền thành phần chính của Malcode vào máy tính của bạn.
-
Discovery tool
Ngay sau khi sâu Worm sâm nhập được vào tính, Discovery tool của sâu sẽ tiếp truy lùng đến những máy tính khác qua mạng internet như địa chỉ Email và danh sách các máy chủ, truy vấn DNS.
-
Scanner
Đây như một loại công cụ để sâu Worm kiểm tra và tìm kiếm những loại máy tính mục tiêu mới trong penetration tool, sau đó chúng tìm ra lỗ hổng để khai thác.
-
Payload:
Là một loại Malcode thường tồn tại trên mỗi máy tính, chúng có thể làm bất cứ thứ gì từ một ứng dụng truy cập từ xa hay một key gần nhằm mục đích xâm nhập để lấy mất khẩu của người dùng.
3. Phần mềm độc hại Adware/spyware
Adware là phần mềm tạo ra popup quảng cáo mà không cần sự cho phép của người dùng. Adware được cài đặt miễn phí từ một phần mềm nhằm làm phiền hay làm giảm hiệu xuất làm việc của máy tính.
Còn spyware lại là phần mềm đánh cắp thông tin từ máy tính của người dùng mà họ hoàn toàn không thể kiểm soát được. Thông thường đó là những phần mềm miễn phí, cho nên trước khi cài đặt bạn nên đọc kỹ thỏa thuận sử dụng nhé.
4. Phần mềm độc hại Malware stew
Hiện có rất nhiều loại Malware stew khác nhau, bạn khó có thể phân biệt được loại nào. Tuy nhiên với những ai có am hiểu về Malware sẽ biết cách tận dụng được những ưu điểm điểm của nó để nâng cao tác dụng trong công việc của họ. Bạn có thể tìm hiểu 3 loại bên dưới:
-
User-mode rootkits
Đây là một loại malware khá khác biệt, Khi được sử dụng kết hợp với Malware stew, tin tặc có thể giành quyền kiểm soát máy tính từ xa mà không bị nghi ngờ. Nó có thể sửa đổi hệ điều hành thay vì bổ sung những phần mềm ở mức ứng dụng mà những loại malware khác thường làm. Hiện có khá nhiều loại rootkits, trong đó có 3 loại được nhận định là nguy hiểm và khó phát hiện nhất đó là user-mode, kernel mode và firmware rootkits.
-
Kernel-mode rootkits
Là những đoạn mã có thể truy cập vào các tài nguyên ở phần cứng trên máy tính. Bởi hầu hết các mã chạy trên máy tính sẽ chạy trên chế độ user-mode. Nên khi truy cập bị giới hạn, chúng sẽ phá hủy trong user-mode là không thể phục hồi. Điều đó đồng nghĩa với việc nó có thể thay đổi tiến trình, file, ổ hệ thống, cổng mạng và thậm chí là dịch vụ hệ thống và ngược lại.
-
Firmware rootkits
Đây là một loại phần mền độc hại tinh vi, nó có thể bị thay đổi, từ mã vi xử lý cho tới firmware của khe cắm khi bạn tắt, mở máy. chúng sẽ hiện thời vào những file khác nhau và dự động cài đặt. Nguy hiểm hơn, khi bạn đã gỡ bỏ được firmware rootkit rồi, mà có thể ở lần khởi động máy tính sau, firmware rootkit này vẫn xuất hiện hoạt động trở lại bình thường.
5. Malicious mobile code – Mã độc di động – MMC
MMC được đánh giá là loại malware hiệu quả nhất, chúng có thể chiếm đoạt quyền máy chủ từ xa mà không cần người dùng chấp nhận. Đồng thời di chuyển trong mạng, tải và cài đặt trên hệ thống cục bộ một cách nhanh chóng. MMC thực sự là một bước đệm cho cuộc tấn công cho tin tặc có thể cài đặt thêm nhiều malware độc hại khác, giống như việc kết hợp nhiều công cụ xâm nhập mà Trojan horse malware sử dụng.
6. Blended threat (Mối đe dọa hỗn hợp)
Đây là phần mềm độc hại có thể làm tổn hại lớn cho máy tính của bạn, Blended threat sẽ phát tán nhanh chóng thông qua những phần kết hợp của nhiều malcode. Sau đó chúng tiến hành khai thác và tạo ra nhiều lỗ hổng cho malware khác xâm nhập. Điều nguy hiểm ở phần mềm này là nó sử dụng dưới dạng nhiều phương thức khác nhau, có thể tự động chạy hay hủy mã can thiệp trực tiếp của người dùng. Nguy hiểm hơn blended threat malware có thể gửi một email dạng HTML hay một file PDF đính kèm chứa một loại Trojan horse khác.
Để gỡ bỏ blended threat khỏi máy tính cần đến nhiều chương trình chống malware, cũng như sử dụng chương trình quét malware được cài đặt chạy trực tiếp từ đĩa CD.
7. Phần mềm độc hại Bots Ransomware
Ransomware là loại phần mềm rất độc hại – một trong những công cụ kiếm tiền lớn nhất của hacker. Chúng có thể lây nhiễm vào hệ thống của bạn để mã hóa dữ liệu, là . Sau đó có thể chúng sẽ yêu cầu một khoản tiền chuộc từ nạn nhân để đổi lấy việc giải mã dữ liệu của hệ thống. Chúng có thể mã hóa hệ thống hay chặn quyền truy cập của người dùng cho đến khi kẻ tấn công nhận được tiền. Con đường mà Ransomware lây nhiễm vào khá giống với Trojan horse. Nó đi qua đường tải file về và chạy file hay qua một lỗ hổng của mạng hay rootkit.
Để ngăn chặn tình trạng này bạn có thể bạn nên sử dụng một chưng trình chống virus để có thể hát hiện malware dạng này trước khi chúng kịp tác quái. Bạn có thể tham khảo bài viết kinh nghiệm download phần mềm không bị dính virus của Kama để tránh được những phần mềm độc hại này.
8. Trojan horse
Trojan horse là một chương trình ẩn chứa nhiều “tính năng” độc hại mà người dùng rất khó phát hiện ra. Đây là phần mền độc hại chứa nhiều payload, nó có thể phá hoại khi bạn cài đặt hay chạy một chương trình nào đó. Bằng việc ngăn cản mã malcode. Cụ thể một số kỹ thuật che dấu của nó như: Đổi tên thành những file giống với những file bạn đang sử dụng trên hệ thống. Hay làm lỗi phần mềm diệt virus của bạn để tránh bị phát hiện. Đặc biệt hơn, nó có thể sử dụng nhiều loại code khác nhau nhằm mục đích thay đổi đăng ký của malware một cách nhanh hơn những phần mềm bảo mật khác.
9. Backdoor
Đây như một phần mềm điều khiển từ xa, chúng thường hoạt động theo các phương thức như khai thác lỗ hổng trên máy tính mục tiêu. Đánh bẫy người dùng bằng backdoor thông qua một chương trình cài đặt khác. Sau khi xâm nhập được vào trên máy tính của bạn, Backdoor sẽ toàn quyền kiểm soát từ xa những máy tính bị tấn công. Hiện có nhiều loại backdoor như SubSeven, NetBus, Deep Throat, Back Orifice và Bionet… đều đang hoạt động theo phương thức này.
Thuật ngữ backdoor còn thường được nhắc đền trong các mã nguồn lập trình và rất nhiều hãng công nghệ nổi tiếng thường khuyên người dùng của mình phải cẩn thận với những backdoor được giấu trong phần mềm, tập đoàn Microsoft đã giới thiệu rất nhiều backdoor trong dự án Bugnet về mã nguồn .NET của mình và cảnh báo người dùng phải hết sức cẩn thận.
10. Phần mềm độc hại Downloader
Nó là loại malware gây khó chịu cho người sử dụng bằng cách cố tình thay đổi trang web mặc định. Hay tự động hiện ra (popup) các trang web quảng cáo khi bạn đang duyệt web. Chúng sẽ thâm nhập vào máy tính của bạn khi bạn lỡ tay tích chuột vào những trang web thiếu lành mạnh. Chẳng hạn như web đen hay web bẻ khóa phần mềm.
Cách phòng chống Malware hiệu quả nhất
– Thứ nhất. để phòng chống Malware hiệu quả thì cách tốt nhất là bạn nên thay đổi cách sử dụng máy tính của mình. Hãy luôn cảnh giác đối với những link, fomr lạ. Tốt nhất không nên kích vào nếu bạn không biết về nó.
– Thứ 2 là bạn tránh tự ý cài đặt những phần mền không rõ nguồn gốc hay được tải về từ những trang web lại.
– Thứ 3 là thường xuyên lích hoạt chế độ tường lửa trong windows để nhận các bản vá lỗi từ Microsoft
– Thứ 4, để đảm bảo an toàn thì bạn nên cài đặt phần mềm diệt virus cho máy tính của mình. Một số phần mềm diệt virus chuyên dụng mà bạn có thể tham khảo như Kaspersky, Bitdefender, Norton..v.v..
– Thứ 5, thường xuyên quét máy tính của mình để phát hiện các phần mềm độc hại sau khi cài đặt phần mềm xong.
– Thứ 6, nên thường xuyên cập nhật phần mềm diệt virus để có thể phát hiện những loại malware mới nhất. Đây là vấn đề khá quan trọng nhưng lại thường bị bỏ qua vì đa phần mọi người đều nhiều những phần mềm diệt virus được download từ những website như taimienphi, downloadrage,… những phần mềm này vẫn có thể diệt virus, nhưng đó chỉ là giải pháp tạm thời và thường chỉ ngăn chặn được những loại virus thông thường, ít nguy hại cho máy tính do không được cập nhật để phát hiện những virus mới.
Xã hội càng phát triển, công nghệ ngày càng nâng cao, cải tiến. Trong tương lai có thể những malware sẽ phát triển mạnh và thâm nhập ngày càng sâu rộng hơn. Do vậy để ngăn chặn tình trạng này chúng ta cần thường xuyên cập nhật những phiên bản phần mềm mới, hệ điều hành mới. Học cách sử dụng máy tính một cách an toàn, lành mạnh để tránh phần mềm độc hại xâm nhập. Kama Software hy vọng đã mang đến bạn đọc những kiến thức bổ ích. Hẹn gặp các bạn ở bài viết sau.